Γλωσσάρι όρων 2ου κεφαλαίου

 

Λεμονιά Ελένη Μαλκογιώργου, Κοινωνιολόγος

Αγγαρεία	Η παροχή άμισθης υποχρεωτικής εργασίας.
Αστικοποίηση	Η εγκατάλειψη της υπαίθρου και η συγκέντρωση του πληθυσμού στα αστικά κέντρα.
Αυτάρκης οικονομία (κοινωνία)	Η κοινωνία που μπορεί να καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες της με ό, τι παράγει η ίδια και δεν έχει εμπορικούς δεσμούς μ' άλλες κοινωνίες.
Γεννητικότητα	Όρος ο οποίος δείχνει τις γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους, αλλά επηρεάζεται σημαντικά από την ηλικιακή δομή ενός πληθυσμού.
Γονιμότητα	Είναι η στατιστική αναλογία αριθμού γεννήσεων γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας σε δεδομένη χρονική περίοδο.
Καπιταλισμός (capital= κεφάλαιο)	Είναι ένα κοινωνικό-οικονομικό σύστημα το οποίο στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, στην ιδιωτική πρωτοβουλία και στην ελεύθερη αγορά. Τα βασικά χαρακτηριστικά του καπιταλιστικού συστήματος είναι: ο ελεύθερος ανταγωνισμός και η εξαρτώμενη μισθωτή εργασία. Το καπιταλιστικό σύστημα ξεκίνησε να δημιουργείται μέσα στους κόλπους του φεουδαρχικού συστήματος.
«Κοινωνική οργάνωση»	Ο τρόπος με τον οποίο διαρθρώνονται οι σχέσεις των ατόμων σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.
Μακροκοινωνιολογία	Όταν μελετάμε το σύνολο των οικονομικών, των κοινωνικών και των πολιτικών σχέσεων μιας κοινωνίας.
Μικροκοινωνιολογία	Όταν εστιάζουμε το ενδιαφέρον μας στις σχέσεις των ατόμων στο πλαίσιο μιας κοινωνικής ομάδας, όπως είναι η οικογένεια.
Μανιφακτούρα	Παραγωγική μονάδα στην οποία εργάζονταν επαγγελματίες χειροτέχνες. Χειροτεχνικός ήταν και ο τρόπος παραγωγής.
Προλεταριάτο	Η εργατική τάξη. Κατά τον Μαρξ, το προλεταριάτο είναι τάξη στην πολιτική κοινωνία, χωρίς να είναι η τάξη της πολιτικής κοινωνίας (δηλαδή δεν έχει εξουσία).
Προσδοκώμενη ζωή	Είναι ένας στατιστικός μέσος όρος που εκφράζει τις πιθανότητες που έχει ένα μέλος του πληθυσμού σε δεδομένο τόπο και χρόνο να φτάσει σε κάποια ηλικία, αν αθροίσουμε τις ηλικίες των θανάτων και διαιρέσουμε το άθροισμα αυτό με τον αριθμό των θανάτων που σημειώθηκαν σε έναν τόπο, σε ορισμένη χρονική περίοδο.
Μικρή προσδοκώμενη ζωή	Αναφέρεται στις ελάχιστες πιθανότητες που έχουν οι άνθρωποι να φτάσουν σε κάποια μεγάλη ηλικία, εξαιτίας των επιδημιών κα των λιμών που προκαλούνται από μία κακή σοδειά ή ακόμη εξαιτίας των άθλιων συνθηκών υγιεινής.
Συντεχνίες	Κλειστά συστήματα επαγγελματικών κατηγοριών που δεν επέτρεπαν την είσοδο σε καινούριους επαγγελματίες.
«Σύγχρονη κοινωνία»	Είναι συχνά συνώνυμος όρος με αυτόν της «αναπτυγμένης κοινωνίας», που σημαίνει εξελιγμένη τεχνολογία στον τομέα της οικονομίας, ύπαρξη κράτους και γραφειοκρατίας στον πολιτικό τομέα και υψηλό καταμερισμό εργασίας στον κοινωνικό τομέα.